سکته مغزی
سکته مغزی آسیب عصبی حاد ناشی از اختلال خونرسانی به قسمتی از بافت مغز که ناشی از انسداد رگ مغزی به وسیله یک لخته خونی و یا پارگی یکی از عروق تغذیه کننده آن قسمت بافت مغز میباشد.
به بیان دیگر اگر خونرسانی به قسمتی از مغز دچار اختلال شده و متوقف گردد٬این قسمت از مغز دیگر نمیتواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد. این وضعیت را اصطلاحاً سکته مغزی مینامند. سکته مغزی میتواند به عللی مانند بسته شدن یا پاره شدن یکی از رگهای خون رسان مغز ایجاد شود. به نظر برخی پزشکان و متخصصان، خطر بروز سکته مغزی در زنان به علت بیماریهای ژنتیک، موارد هورمونی، مصرف برخی داروها و پیامدهای ناشی از زایمان بیشتر از مردان است.
معمولاً قبل از بروز سکته مغزی علائم هشدار دهندهای وجود ندارد و یا اینکه علائم بسیار جزئی هستند. بعد از بروز سکته مغزی بیمار باید بلافاصله در بیمارستان بستری گشته تا از بروز صدمات دائمی به مغز جلوگیری شود. عوارضی که بعد از سکته مغزی ایجاد میشود بستگی به محل سکته و وسعت بافتهای گرفتار شدهٔ مغز دارد. عوارض سکته مغزی از عوارض خفیف و گذرا مثل تاری دید تا عوارض فلج کننده دائمی و یا حتی مرگ را شامل میشود.
اگر این علائم در طول ۲۴ ساعت از بین بروند، این وضعیت را اصطلاحاً حمله ایسکمی گذرا (transient ischemic attack) مینامند که یک علامت هشدار دهنده از یک سکته مغزی احتمالی در آینده میباشد. سکته مغزی سومین عامل مرگ و میر در جهان است.
آمار سکته مغزی در ایران نیز چندان مناسب نیست. پزشکان ایرانی میگویند افراد در ایران ۱۰ سال زودتر از سایر کشورها به سکته مغزی مبتلا میشوند. متخصصان کمتحرکی، مصرف بیرویه نمک و چربی، چاقی، استعمال دخانیات و در مجموع رژیم نامناسب غذایی را عاملی برای حرکت به سمت سکتههای مغزی ایرانیان میدانند. بر اساس آمار میدانی سکتههای مغزی در مردان ایرانی ۲۵ درصد بیشتر از زنان است. دبیر انجمن سکته مغزی ایران اعتقاد دارد که این سکته به عنوان دومین عامل مرگ و میر در ایران و برخی از کشورهای در حال پیشرفت است.
پژوهشها نشان میدهند گرچه اشراف بر زبان دوم احتمالاً بی ارتباط با سلامت فیزیکی به نظر میرسد، اما ظاهراً این مهارت از مغز در برابر آسیبهای ویرانگر به عملکردهای مغزی محافظت میکند و افرادی که در سخن گفتن به دو زبان مهارت دارند، احتمال بهبودی و درمان آنها در صورت بروز سکته مغزی، دو برابر دیگران است.
برای مشاهده متن کامل این پست به ادامه مطلب (بر روی فلش قرمز رنگ سمت چپ کلیک نمایید) مراجعه فرمایید
#دانستنیها
🐞 #سوسک_ببری
سوسک ببری (سوسک دونده سریع) (نام علمی: Cicindelinae) به طور سنتی به عنوان اعضای سریع و درندهخوی خانواده سیسیندلیدا طبقهبندی میشد، اما در حال حاضر آنها زیرخانواده از تیره سوسکهای زمینی به شمار میروند. سریعترین گونه از سوسک ببریقادر به دویدن با سرعتی معادل ۹۹ کیلومتر بر ساعت، حدوداً ۱۲۵ برابر طول بدنش در هر ثانیه است. این موجودات از دیگر حشرات تغذیه میکنند که در سواحل و کنارههای ماسهای، کنار جادهها، و در طول راههای جنگلی میخرامند. این حشرات به نسبت کوچک و باریک، درست به رنگ ماسه یا موادی هستند که روی آنها میدوند. یکی از معمولترین گونهها در ایالات متحده، سبز با جلای فلزی براق و چندین گونهٔ نزدیک سبز رنگ یا مسی رنگ هستند. قابها اغلب خالدار یا راهراههایی با ته رنگ روشنتر هستند.
لاروهای سوسک ببری موجودات سفید رنگ هستند با سر بزرگ، با جلای فلزی و آروارههای بالایی (فکها) بزرگ. نسبت به حشرات طعمه، این لاروهای کرمی شکل حتی خطرناکتر از بالغها هستند. آنها به سادگی در حفرههای کوچکی که کندهاند در کمین مینشینند، با آروارههای بالایی کاملاً باز، آماده برای گرفتن هر حشرهای که از روی آنها عبور میکند. قلابها در عقب شکم آن برای چسباندن لارو به کنارههای حفره هستند و اگر شکار قصد قرار گرفتن در محل استراحت لارو و پرتاب کردن آن به بیرون برای حملهٔ متقابل را داشته باشد، قلابها مانع میشوند.
جهت مشاهده این ویدئو و سایر ویدئو های وبسایت به کانال تلگرام بیوسای مراجعه فرمائید
حدود ۱۰-۱۵ درصد زوجها نابارور هستند و در اغلب موارد نیاز است از روشهای کمک باروری -که در اصطلاح علمی به آنها (Assisted Reproductive Techniques)ART میگویند- استفاده شود. روشهای کمک باروری انواع بسیار زیاد دارند که از بسیار ساده شروع و به بسیار پیچیده ختم میشوند. باید دانست که هر زوجی نیازهای مخصوص به خودشان را دارند و باید روش مناسب همان زوج را به آنها پیشنهاد کرد.
IVF مانند IUI یکی از روشهای کمک باروری (ART) است. برخلاف آی یو آی (IUI) که در آن اسپرمهای مرد توسط لولهای وارد رحم خانم میشوند، در آی وی اف (IVF) تخمک خانم با اسپرم مرد در خارج از بدن، در محیط آزمایشگاه باهم ترکیب میشوند و پس از لقاح، جنین حاصله در داخل رحم خانم گذاشته میشود. از زمان تولد اولین نوزاد با استفاده از روش درمانی IVF در سال ۱۹۷۸، این روش درمانی، امید تازهای برای زوجهای نابارور به وجود آورده است. IVF مخفف اصطلاح In Vitro Fertilization یا لقاح خارج رحمی است.
در تمام مواردی که شرایط رسیدن اسپرم به تخمک در رحم فراهم نباشد مانند بسته بودن لولههای رحمی، چسبندگیهای حفره لگنی، تعداد کم اسپرم و تحرک پایین اسپرم از روش IVF استفاده میشود. میزان موفقیت IVF برای هر انتقال جنین در مراکز درمان ناباروری، بر اساس شرایط آزمایشگاه جنین شناسی و دقت متخصصین زنان در روند درمان، همچنین وضعیت اسپرم و تخمک و سن زن مورد ارزیابی قرار میگیرد. با توجه به شرایط گوناگون، میزان موفقیت در هر بار انجام عمل انتقال جنین متفاوت است و معمولاً بین ۳۰-۴۰ درصد میباشد.
برای مشاهده متن کامل این پست به ادامه مطلب (بر روی فلش قرمز رنگ سمت چپ کلیک نمایید) مراجعه فرمایید
جهت مشاهده این ویدئو و سایر ویدئوهای وبسایت به کانال تلگرام بیوسای مراجعه فرمایید
رشد و متاستاز سلولهای سرطانی بواسطه تحریک رگ زایی
💉 💊 متاستاز (به انگلیسی: Metastasis) یا فراگستری به گسترش و مهاجرت سلولهای سرطانی از یک بافت به بافتهای دیگر، گفته میشود.
در برخی از سلولهای توموری تعداد اندکی از خصوصیات سلول اولیه تغییر میکند و سلول توموری هنوز کم و بیش شبیه سلول اولیهای است که از آن منشأ گرفتهاست. تومورهایی که در اثر این سلولها پدید میآیند تومورهای خوشخیم نامیده میشود. تومورهای خوشخیم، گسترش محدودی دارند و تومور، فقط در همان محل سلول اولیه مشاهده میشود.
اما در برخی از سلولهای توموری در اثر جهشهای بیشتر، اغلب خصوصیات سلول اولیه تغییر میکند. این سلولها پروتئینهایی را بیان میکنند که در حالت عادی در سلولهای نرمال، بیان نمیشوند. همچنین در این سلولها از بیان برخی از پروتئینها، جلوگیری میشود. این تغییرات در بیان پروتئینهای سلولی باعث میشود سلول سرطانی، ارتباط خود را با سلولهای مجاور از دست دهد و با تجزیه ماتریس بینسلولی، از محل اولیه خود مهاجرت کرده و به محل دیگری برود و در آنجا نیز باعث ایجاد تومور شود. به عمل مهاجرت سلولهای سرطانی از محل اولیه به محلی دیگر، متاستاز، و به این نوع تومورها، تومورهای متاستاتیک گفته میشود.
رشد و نمو جنین انسان از تخم تا مرحله بلاستوسیست (تصویر واقعی)
در این مرحله میتوان سلولهای بنیادی پرتوان موسوم به سلولهای بنیادی جنینی بدست آورد
برای مشاهده این ویدئو و سایر ویدئوهای آموزشی وبسایت به کانال تلگرام بیوسای مراجعه فرمایید
#دانستنیها
✅ وزغ سورینامی، دوزیست کمتر شناخته شدهای است که در آمریکای جنوبی زندگی میکنند. نوع ماده این گونه شگفتانگیز باید جایزه مادر سال را در میان حیوانات دریافت کند چراکه وزغ مادر برای امنیت بیشتر نوزدانش، آنها را در پشت خود حمل میکند تا بچههایش از هر گونه خطر احتمالی در امان بماند.
در این میان دوزیستی وجود دارد که تفاوت گستردهای در قاعده باروری معمول ایجاد کرده است. این وزغ بومی کشور سورینام «Pipa pipa» نام دارد که نوع ماده این جانور، تخمهای خود را به پوست خود (در قسمت پشت جانور) جذب میکند. در این محل، نوزادان جوان میتوانند در امنیت و آرامش رشد میکنند و در آخر از پوست بدن مادرشان بیرون بپرند و وارد دنیای واقعی شوند.
براساس گفتههای دیوید کاناتلا، متخصص خزنده شناسی دانشگاه تگزاس، وجود وزغ سورینامی با یک سری تغییر ناگهانی جنسی قدیمی آغاز شد. این موجود قورباغهای کاملا آبزی است و بنابراین فرصت کافی را در اختیار دارد تا تعاملات جفتگیری آکروباتیکش را فراهم کند.
کاناتلا در این باره بیشتر توضیح میدهد: «جفت گیری در حالتی به نام « amplexus» صورت میگیرد. در حالی که قورباغه ماده در اطراف شنا میکند، قورباغه نر به انتظار مینشیند. معمولا قورباغه ماده در آب پشتک میزند و به اطراف میجهد که این کار برای قورباغهها بسیار عجیب است چرا که اکثر این موجودات مدت زمان زیادی را در آب سپری نمیکنند».
وزغها نوعی قورباغه هستند و درواقع وزغ سورینامی شباهت بیشتری به یک قورباغه معمولی دارد تا یک وزغ؛ تفاوتهای موجود بین این دو گونه غیررسمی هستند.
وی در ادامه اضافه میکند: «پیش از این اتفاق، پوست قسمت پشتی قورباغه ماده تحت تاثیر هورمونی شروع به ضخیم شدن میکند. در هنگام جفتگیری، وقتی که آنها پشتک و بارو میزنند، قورباغه ماده تخمها را یکی یکی بیرون میاندازد تا قورباغه نر آنها را بارور کند. تخمهای بارور شده پشت مادر فرود میآیند، محلی که پوست به ضخیم شدن ادامه میدهد و دور تخمها رشد میکند. بنابراین تخمها درون پوست جا میگیرند».
این حرکات آکروباتیک بیش از 24 ساعت به طول میانجامد و جانور ماده میتواند بیش از 100 تخم را در پوست ضخیم پشتش جاسازی کند. نوزادان برای چند ماه در پوست مادرشان جا خوش کرده، رشد میکنند و مرحله «نوزاد قورباغه» را به طور کلی جا میگذارند.
وقتی که آنها آماده ترک کردن خانه پوستین خود میشوند، یکی پس از دیگری از پشت مادرشان، که زیر آب قرار دارد، بیرون میپرند. این پدیده یک انطباق تکاملی باورنکردنی محسوب میشود. وزغ سورینامی به جای تخمگذاری در محلی دیگر و قرار دادن نوزادانش در معرض خطر، آنها را در جایی امن، پشت خود، حمل میکند؛ این پدیده شباهت زیادی به تکامل رحم در پستانداران دارد. و هنگامی که کار وزغ ماده تمام شد، به سادگی پوست اضافی را پوست اندازی میکند و سراغ کار خودش میرود.
با این حال این تنها بخشی از زندگی وزغ سورینامی است.
بدن این موجود چنان مسطح است که کاناتلا، مردی که زندگیاش را صرف مطالعه دوزیستان کرده است، به سختی میتواند آن را در قالب کلمات توصیف کند و در آخر آن را به قورباغهای له شده زیر چرخ ماشین تشبیه میکند. خصوصا سر این جانور شکلی مخروطی دارد و شبیه لبه تیغ است.
اما شکل مخروطی سر این وزغ هم، مانند هر مشخصه دیگری روی بدن هر موجودی، نوعی سازگاری با محیط زندگی است. این وزغ در طی روز در میان برگهای ته دریاچههای آمریکایی جنوبی پنهان میشود که زیستگاه مناسبی برای این موجود قهوهای رنگ با بدن تخت و زاویه دارش به شمار میرود. وزغ سورینامی قبل از این اقدام به حمله عجیب و غریبی، حداقل برای یک قورباغه، به سمت طعمهاش کند در جای خود صبورانه به انتظار شکار مینشیند.
یک مورد عجیب درباره وزغ سورینامی این است که این جانور زبان ندارد. کانتلا در پاسخ به اینکه عدم وجود زبان چه معنایی میتواند داشته باشد، گفت: «این امر بدین معناست که وزغ سورینامی برای تغذیه از روش مکش استفاده میکند. وقتی که یک ماهی جلوی این قورباغه شنا میکند، آنها به سرعت دهان خود را باز میکنند و شروع به مکیدن میکنند که بدین ترتیب ماهی به داخل دهان قورباغه کشیده میشود و احتیاجی هم به زبان نیست».
اعمال این استراتژی شکار را در یک جفت دوزیست دیگر هم شاهد هستیم، دو گونه سمندر غول پیکر که آن سوی اقیانوس آرام در چین و ژاپن زندگی میکنند. این هیولاها میتوانند تا 2 متر رشد کنند و مانند وزغ سورینامی سرهای بزرگی دارند که قدرت مکش را افزایش میدهد.
همچنین وزغ سورینامی هم مانند این سمندرهای عظیم الجثه دارای چشمهای ریزی است. بنابراین پروسه شناسایی طعمه چگونه صورت میگیرد؟ درواقع این جانوران از همان اندام حسی کناری کوسهها، سیستمی متشکل از ساختارهای سنسوری که تغییرات فشار آب را شناسایی میکند، استفاده میکنند. به عقیده کاناتلا وزغ سورینامی با استفاده از همین شیوه ماهی شکار میکند.
موضوع جالب توجه اینجاست که اندامهای حسی کناری در بچه قورباغههای نژادهای دیگر هم دیده میشود اما این ویژگی در هنگام بلوغ از بین میرود. با توجه به این که وزغ سورینامی زمان زیادی را در آب سپری میکند، دلیل خوبی برای نگه داشتن این ویژگی در این جانور وجود دارد. در اعماق تاریک دریاچهها که محل سکونت این جانور است، اندامهای حسی کناری در هنگام تشخیص شکار بسیار سودمندتر از قوه بینایی است.
علاوه بر این، وزغ سورینامی راه خود به سمت طعمه را به وسیله انگشتان بدون پرده عجیب و غریبش احساس میکنند. هر کدام از این انگشتها دارای چهار لبه در راس خود هستند که هر کدام از این لبهها انشعابات خود را دارند؛ شبیه به فرکتال یا پرشکن.
کاناتلا در این باره میگوید: «هیچ قورباغه دیگری وجود ندارد که چیزی شبیه به ساختار حسی وزغ سورینامی داشته باشد. این موجودات کاملا ثابت میمانند و بازوهایشان درست جلوی رویشان گسترده میشود. اگر چیزی به بازوهای آنها برخورد کند یا حتی حرکتی در آب برخلاف لبههای انگشتانشان احساس کنند، سیگنالی است به این معنا که چیزی در آن نزدیکی وجود دارد. در نتیجه دهان مکنده به سرعت برق باز میشود».
وزغ سورینامی یکی از عجیب و غریبترین دوزیستان دنیا محسوب میشود و مطمئنا در دسته مادران فداکار نیز قرار میگیرد.
مترجم: هانا حیدری
جهت مشاهده این ویدئو و سایر ویدئوهای وبسایت به کانال تلگرام بیوسای مراجعه فرمایید
دیابت به زبان ساده
جهت مشاهده این ویدئو و سایر ویدئو های آموزشی وبسایت به کانال تلگرام بیوسای مراجعه فرمایید
ساعت بیولوژیک بدن انسان چگونه کار می کند؟
جهت مشاهده این ویدئو و سایر ویدئوهای آموزشی وبسایت به کانال تلگرام بیوسای مراجعه فرمایید
ساخت سلولهای ضربان ساز قلب از سلول های بنیادی
راهی برای درمان ماندگار قلب هایی که ضربان ضعیف دارند
جهت مشاهده این ویدئو و سایر ویدئوهای آموزشی وبسایت به کانال تلگرام بیوسای مراجعه فرمایید
انیمیشن سه بعدی سکته قلبی
جهت مشاهده این ویدئو و سایر ویدئوهای آموزشی وبسایت به کانال تلگرام بیوسای مراجعه فرمایید
مجله علمی زیست شناسی
_________________
دانستنیهای زیست شناسی
زیست شناسی دبیرستان و کنکور
ویدئوها و انیمیشن های آموزشی
جزوات و نمونه سوالات
کتب و رفرنس های علمی
مقالات علمی و پژوهشی
__________________
حمید نقی زاده
کارشناس ارشد فیزیولوژی دام
دبیر زیست شناسی دبیرستانها و آموزشگاههای تهران
بایوسای را در آپارات، تلگرام و اینستاگرام نیز دنبال کنید