⬅️ تصور بر آن است که، کروموزوم هایی که در تعیین جنسیت نقش دارند، در طی تکوین، حین تشکیل سایر اندام ها نیز دخالت هایی می کنند. 

⬅️ کروموزم Y کرچه کروموزم کوچکی است اما شناخت فعالیت آن در مراحل مختلف تکوین توانسته است به سوالات متعددی پاسخ دهد. 

⬅️ در پروژه جهانی پروتئوم انسانی که کشور های متعدد در کنار هم به بررسی بیان پروتئین های کروموزم های انسانی می پردازند، پژوهشگاه رویان از ایران مسئول رمز گشایی از پروتئین هایی است که توسط کروموزم Y بیان می شوند.

⬅️ به دنبال یافتن نقش کروموزم  Y در تکوین دستگاه عصبی مردان،  در پژوهشگاه رویان و دانشگاه سیدنی استرالیا، نشان دادند در حین تکوین دستگاه عصبی مردان بخشی از کروموزم Y و 15 ناحیه وابسته به آن در کروموزم X فعال می شوند و با تولید پروتئین هایی در شکل گیری این اندام دخالت می کنند. 

🔷🔶 نتایج این پژوهش نشان داد، طی تمایز سلول های عصبی میزان بیان 12 ژن وابسته به کروموزم Y به شکل معنی داری افزایش می یابد (ژن هایی مانند RBMY1, ELF1AY, DDX3Y, HSFY1).

🔷🔶 همچنین در این پژوهش نشان داده شد اگر ژن DDX3Y به وسیله   RNAهای کوچک مداخله کننده مهار شود مرگ برنامه ریزی شده سلولی در سلول های عصبی در حال تمایز مذکر القا شده تمایز مختل می شود.

🔺🔻 این یافته نشان می دهد DDX3Y نقش مهمی در تکوین سلول های عصبی مردان داشته اختلال در آن تکوین عصبی را در این جنس دچار مشکل می کند.